Omwegen-2

SAGUARO : Woestijnreuzen

Zoals veel mensen leerde ik een aantal decennia geleden de gigantisch grote Saguaro cactus met zijn opgeheven armen kennen tijdens het bekijken van westerns op TV. Oog in oog staan met deze reuzen in de filmstudio die Moeder Natuur heet is een heel andere ervaring die bij mij tijdens onze reizen nogal wat gevoelens en emoties losmaakt. Aangezien er op Internet veel informatie beschikbaar is over deze giganten, vertel ik hier alleen over mijn eigen ervaringen met de Saguaro – spreek uit Suh-Wah-Row.

Al tijdens onze eerste reis in het zuidwesten van de USA in 1989, leerden we dat álles in de USA groot is. Steden als Denver en Phoenix waar we meestal onze eerste voetstappen op Amerikaanse bodem zetten, zijn miljoenen-steden. De voet op het gaspedaal houdend heb je minimaal een uur nodig om over Interstate I-10 met 120 km per uur van het ene einde van Phoenix naar het andere te rijden. Grote afstanden afleggen behoort tot de normaalste zaak van de wereld.
Phoenix is de Port of Entree voor onze tochten naar de wildernissen in de zuidelijke staten Arizona, New Mexico en Texas en ik moet me telkens toch enigszins beheersen om niet de eerste de beste Saguaro niet daadwerkelijk aan het hart te drukken. Hoe zuidelijker we rijden, hoe droger en verlatener het landschap wordt en hoe talrijker de Saguaros worden. Grote, kleinere, piepjonge, oude, dode en halfvergane exemplaren wisselen elkaar af. In alle fases van hun leven zijn ze fascinerend.
Indrukwekkend en prachtig groen zijn ze als ze zich tijdens de moessonregens hebben volgezogen met water. Weergaloos mooi zijn de grote witte bloemen die van eind april tot begin juni op de uiteinden van de armen bloeien en die een nectar produceren waaraan vogels, vleermuizen en insecten zich dronken drinken. Wanneer daarna de vruchten volrijp op de tafel van het woestijnrestaurant vallen kunnen andere dieren hun buik vol eten. Vogels pikken gaten in de leerachtige huid van de Saguaro, hollen hem op diverse plaatsen uit, maken hun nest erin en gebruiken hem als landingsplaats zonder zich te verwonden aan grote of kleinere stekels.Ik beschouw de Saguaros als de voornaamste hangplek voor dieren in de huiskamer van de woestijn. Nergens zie en hoor je zoveel vogels. Altijd hoor je ergens geritsel tussen stenen en struikgewas. De woestijn die vaak wordt gezien als een plek vol gebrek aan van alles is niet alleen een waar paradijs voor dieren, maar ook voor mensen die met andere ogen naar deze plekken kijken. Net als de mens krijgt de Saguaro tijdens zijn bestaan het nodige voor zijn kiezen en naarmate hij ouder wordt lijkt zijn uiterlijk een boek vol verhalen te worden dat ik met veel interesse op mijn manier ’lees’

9/11

ADOBE SKIES

Na de aanslagen op 11 september 2001 was de hele wereld in shock. Amper twee maanden na de gruwelijke gebeurtenissen reisden Thei en ik naar het zuidwesten van de USA. Onze overweging om de reis te cancelen werd eigenlijk weer direct teniet gedaan door onze wens om de Amerikanen te laten zien dat wij op onze eigen manier met hen meevoelden en meeleden. We wilden geen ruimte geven aan angst, we wilden niet wijken voor terreur. Tijdens deze hele reis werden we niet alleen geconfronteerd met het hartverscheurende verdriet van de Amerikanen, maar ook met de impact die gevoelens van angst en wanhoop teweeg brachten. Vliegen leek ineens ineens een riskante onderneming te zijn. Toeristen bleven weg, hotels en motels waren grotendeels leeg en de over het algemeen reislustige Amerikanen bleven zoveel mogelijk thuis.

AJO FREEWAY

Naakte waarheid

Tijdens deze reis brachten we veel tijd door in de Sonoran Desert, die zowel het zuiden van Arizona als een groot deel van Noord Mexico beslaat. We zijn eraan gewend dat we gedurende onze reizen weinig mensen tegenkomen, maar in 2001 zagen we voornamelijk de vele gezichten van de woestijn en die vertelden fascinerende en soms merkwaardige verhalen. Zoals de hoog boven ons uit torenenden Saguaros. Groen en vol levenskracht leken ze onaantastbaarheid uit te stralen, terwijl exemplaren die waren geveld door ouderdom, blikseminslag of vorst met overgave en gelatenheid ’het is mooi geweest’ schenen te zeggen. De restanten van deze eens zo imponerende reuzen hadden de kleuren van de woestijngrond aangenomen. Daar waar het verval al verder was ingetreden en de zachte binnenkant helemaal verteerd was, hingen alleen nog resten van de vlezige huid als flarden rond de kale door de zon gebleekte ribben. Sommige Saguaros stonden nog overeind en wezen, met hun vleesloze armen en hun op botten lijkende knokige vingers, alsof ze tot in de hemel wilden reiken. Anderen lagen uitgestrekt op de grond en gaven onbelemmerd zicht op hun gestorven binnenkant. Gefascineerd keerde ik telkens terug naar de gevallen, stervende en gestorven Saguaros, me niet realiserend waarom deze skeletten zozeer mijn aandacht trokken. In het tempo van mijn geluidloze voetstappen zogen mijn ogen alle indrukken op en ik nam ze als inspiratiebron voor nog te creëren schilderijen mee naar huis.

Out of the ashes

Thuis gekomen schilderde ik als een bezetene. Alle schilderijen hadden hetzelfde thema: de naakte ribben van de Saguaro. Pas nadat ik een aantal van deze schilderijen naast elkaar in het atelier zette om te beoordelen wát ik gemaakt had, drong het tot me door dat de geschilderde naakte ribben van de Saguaros me deden denken aan de stalen resten van de Twin Towers. Ik was geschokt. Blijkbaar waren de beelden op TV en de vele foto’s van de stalen geraamtes van beide torens zo op mijn netvlies gebrand dat ik een manier had gezocht om de verschrikkelijke gebeurtenissen op 11 september 2001 in New York, Washington en Pennsylvania een plek te geven. Pas toen begreep ik dat ik onbewust de naakte ribben van de Saguaros als symbool had gekozen voor de skeletten van de Twin Towers. Via mijn totstandgekomen schilderijen had ik ze ’een nieuw bestaan’ gegeven om, hiermee de slachtoffers van deze gruwelijke aanslagen op mijn manier te tonen dat ze niet vergeten zullen worden.